Diyabet kamplarý ve diyabet okullarýnýn diyabetli bireylere katkýlarý
Tip 1 diyabetli çocuk ve adolesanlarda büyüme-geliþmeyi saðlamak, kýsa ve uzun dönem komplikasyonlarý önlemek ve yaþam kalitesini iyileþtirmek için iyi bir metabolik kontrol gerekir. Bu ise ancak, insülin tedavisi yanýnda eðitim ve psikososyal destekle mümkün olabilmektedir. Ýþte diyabet kamplarý, bu gereksinimleri, diyabetli çocuk ve adolesanlara emniyetli bir ortamda ve donanýmlý bir saðlýk ekibi (doktor, hemþire, diyetisyen, psikolog, spor hocasý vb) tarafýndan sunmaktadýr.
Diyabetli çocuklar ve adolesanlar için kamplar, ilk kez Dr. Leonard F. C. Wendt tarafýndan Amerika Birleþik Devletleri’nde organize edilmiþtir. Baþlangýçta günü birlik olarak düzenlenen kamplar, önce Amerika Birleþik Devletleri’nde daha sonra da tüm dünyada hýzlý bir þekilde yayýlmýþtýr. Ülkemizde diyabetli çocuk ve adolesanlara yönelik ilk kamp, Çocuk ve Adolesan Diyabetikler Derneði ve Ýstanbul Týp Fakültesi, Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Ana Bilim Dalý iþbirliði ile 1993 yýlýnda düzenlenmiþtir. Tüm dünyada olduðu gibi sevindirici bir þekilde, ülkemizde de diyabet kamplarýnýn sayýsý yýldan yýla artmakta ve bir çok merkezde çocuklar için yaz kamplarý düzenlenmektedir. Günümüzde, dünyada her yaz 20 000’den fazla diyabetlinin kamplara katýldýðý tahmin edilmektedir. Ayrýca hafta sonu kamplarý, kýþ kamplarý þeklinde de kamplar yapýlmaktadýr. Kamplarýn bazýlarýna anne-babalar ya da diyabetli yakýnlarý da katýlabilmektedir.
Kamplarýn amacý:
• Tip 1 diyabetli çocuklarý birbiriyle buluþturmak, arkadaþlýk kurmalarýný saðlamak, yalnýzlýk hissini azaltmak,
• Diyabete iliþkin deneyimlerin paylaþýlmasýna olanak saðlamak,
• Diyabetin tedavisi ve bakýmý konusunda, kiþisel olarak daha fazla sorumluluk almalarýný saðlamak, beceri kazandýrmak,
• Psikososyal sorunlarla baþa çýkmayý öðretmektir.
Kamplar, sadece diyabetli çocuklar ve adolesanlar için deðil, diyabet ekibinin de deneyimlerini paylaþtýðý, geliþtirdiði ortamlardýr. Daha ötesi, kýsa da olsa anne ve babalarýn diyabet sorumluluðundan uzaklaþtýklarý ve dinlendikleri bir zaman dilimidir.
Kamplar düzenlenirken, kamp öncesinde pek çok hazýrlýk yapýlýr. Çekirdek yönetim kampýn günlük programýný, kamp boyunca yapýlacak eðitim, spor ve sosyal etkinliklerini, beslenme düzenini, en önemlisi de acil durumlar için gerekli tedavi programýný hazýrlar. Kampta görev alacak tüm ekibi diyabete iliþkin genel bilgiler ve uygulama konusunda eðitir. Kampa katýlacak çocuklar ve anne-babalarýyla toplantýlar yapar. Çocuklarýn mevcut tedavi ve bakým planýna, genel durumuna, varsa baþka hastalýklar ve tedavisine iliþkin bilgi edinir.
Kamplarda uygulanan diyabet tedavisi, evdekinden farklý deðildir. Bununla beraber kamp boyunca tedavide bazý deðiþiklikler olabilmektedir. Örneðin fiziksel aktiviteye baðlý insülin dozlarýnda %10-20 arasýnda, hatta bazen daha da fazla düþmeler olabilmektedir. Kamp bitiminde, eve giderken diyabetlinin kendisine ve ailesine kamptaki insülin dozuna iliþkin sözlü ve yazýlý bilgi verilmektedir.
Kamplar eðitim açýsýndan ideal ortamlardýr. Kamplarda çocuklar, bir yandan eðlenirken, diðer yandan eðitilirler. Eðitim programýnda insülin çeþitleri, etki süreleri, doz ayarlarý, enjeksiyon teknikleri, kan þekeri kontrolü, hipo/hiperglisemi ile ketozisin tanýmý ve tedavisi, beslenme ve fiziksel aktiviteye göre insülin doz ayarý, beslenmenin temel ilkeleri, tatlandýrýcýlar, diyabetik ürünler, karbonhidrat sayýmý, diyabet kontrolünün önemi, diyabetin komplikasyonlarý, yeni tedavi yöntemleri ve problem çözme gibi konulara yer verilir.
Pek çok çalýþmada diyabet kamplarýna katýlan çocuk ve adolesanlarýn arkadaþlýk, paylaþým, psikososyal kazanýmlarý yanýnda glisemik kontrollerinin de iyileþtiði gösterilmiþtir.
Sonuç olarak, kamplarda birçok spor ve sosyal etkinlikle birlikte, çocuklara yüksek standartlý bir diyabet bakýmý yapýlmakta ve maksimum düzeyde bir deneyim paylaþýmý olmaktadýr. Bu nedenledir ki, kamplar diyabetli çocuklar ve adolesanlarýn vazgeçilmez rüyalarýdýr. Kampa bir kez katýlan diyabetli çocuklar ve adolesanlarýn, çoðunlukla bir sonraki yýlý dört gözle bekledikleri, tekrar tekrar kamplara katýldýklarý, aralarýndan bazýlarýnýn zaman içinde kamp görevlisi olduðu , kampta edindikleri arkadaþlýklarý ve sosyal ortamý, kamp sonrasýnda sürdürdükleri, hatta kýsa süreli de olsa kendi aralarýnda kamp benzeri tatil programlarý düzenledikleri bilinmektedir.
Kaynaklar
1. Management of Diabetes at Diabetes Camps. Position Statement , American Diabetes Association. Diabetes Care 2004, 27:S129-S131.
2. Tumini S, Anzellotti MT, Chiarelli F. Camps for Children with Type 1 Diabetes Mellitus. Acta Bio Medica 2003, 74: Suppl. 1: 32-34.
3. Wang YCA, Stewart S, Tuli E, White P. Improved glycemic control in adolescents with type 1 diabetes mellitus who attend diabetes camp. Pediatric Diabetes 2008, 9: 29–34.
4. Santiprabhob J, LikitmaskulS, Kiattisakthavee P, Weerakulwattana P, Chaichanwattanakul K, Nakavachara P, Peerapatdit T, Nitiyanant W. Glycemic control and the psychosocial benefits gained by patient with type 1 diabetes mellitus attending the diabetes camp. Patient Education and Counseling 2008, 73:60-66.
Bu yazý 
